مسجد نصیرالملک شیراز سمفونی از جنس رنگین کمان
چه مصر و چه شام چه بر و چه بحر
همه روستایند و شیراز شهر
از حق نگذریم شیراز شهری چهار فصل است که از میان زیبایی های بی شمار آن می توان به سبک و سیاق معماری بی نظیر آن اشاره کرد. جاذبه های این زیبای دوست داشتنی یک به یک دست به دست هم داده اند تا شیراز را به یکی از قدرتمندترین قطب های گردشگری ایران تبدیل کنند.
مسجد نصیرالملک خیابان لطفعلی خان با آن رنگ و روی افسانه ای خود از این قاعده مستثنا نیست. بی درنگ شما را به خواندن این مقاله جذاب دعوت می کنیم.
مطلب مرتبط:
آنچه خواهید خواند:
در سال 1293 ه.ق، حاکم وقت فارس، میرزا حسن علی خان، ملقب به نصیرالملک تصمیم گرفت مسجدی از خود به یادگار بگذارد. میرزا حسن علی خان به عنوان بانی، معماری مسجد را به دو تن از چیره دستان زمانه؛ یعنی محمد حسن معمار و میرزا رضا کاشی گر سپرد.
معماری مسجد نصیرالملک در سال 1305 ه.ق پایان یافت؛ ولی در آن زمان خبری از شیشه های رنگی نبود. در و پنجره های رنگین بعدها در سال 1348 به دست میرزا آیت ساخته شدند. قسمت زیادی از این مجموعه که شامل اندرونی و ورودی خانه، گرمابه، آب‌انبار و فضای بین خانه و مسجد بود، به خاطر ساخت و ساز های مدرنیته از بین رفته است .
آنچه از شاهکار معماری؛ مسجد نصیرالملک به جای مانده
قبل از اینکه سراغ بخش های مختلف مسجد نصیرالملک برویم بیایید کمی از دور آن را نظاره کنیم . مسجد نصیرالملک در زمینی به وسعت 2890 مترمربع بنا شده که زیربنای آن 2216 مترمربع است.
یکی از ویژگی‌های بارز مسجد نصیرالملک کاشی‌کاری و مقرنس‌کاری چشم نواز آن است. از این حیث مسجد نصیرالملک یکی از ارزنده‌ترین مساجد ایران محسوب می‌شود. نکته جالب توجه نبود گنبد در این مسجد است؛ که همین امر نشان می‌دهد این بنای مذهبی،کاملاً شخصی بوده و عموم مردم از آن استفاده نمی‌کردند.
کاشی‌کاری مسجد نصیرالملک بسیار تماشایی است و نمونه آن در جای دیگری دیده نمی‌شود. یکی از ویژگی‌های این کاشی‌کاری استفاده از رنگ صورتی به منزله رنگ غالب است که در هیچ مسجد ایرانی دیگری به چشم نمی‌خورد.
ورودی مسجد
مسجد نصیرالملک دو ورودی دارد که به کوچه جنوبی و امامزاده مجاور آن مرتبط می‌شوند. بالای قابِ دَر، شعری از شوریده شیرازی به چشم می‌خورد که روی سنگ مرمر نقش بسته است. علاوه بر آن نام سازنده مسجد نصیرالملک و سال اتمام آن را نیز نشان می‌دهد. این ورودی مسجد نصیرالملک طاق نمای بزرگی دارد که سقف آن با مقرنس کاری و کاشی‌های هفت رنگ تزیین شده است .
حیاط مسجد
حیاط مسجد نصیرالملک به شکل یک چهارگوش طراحی شده و در سمت شمال ساختمان مسجد واقع شده است. در میان حیاط، حوضی به چشم می خورد که درست در مقابل ایوان مسجد نصیرالملک قرار دارد.
در فصول گرم‌تر سال، مثل بهار و تابستان، گلدان‌های شمعدانی را پیرامون این حوض قرار می‌دهند که طراوت خاصی به حیاط می‌بخشند. دور تا دور ساختمان مسجد نصیرالملک با کاشی‌های هفت رنگ پوشیده شده و جلوه‌ای چشم‌نواز ایجاد کرده است.
طاق مروارید (طاق نمای شمالی مسجد نصیرالملک)
طاق‌نمای شمالی که با نام طاق مروارید یا شاه‌نشین شناخته می‌شود با 8 متر ارتفاع ساخته شده است. همه تصور می‌کنند زیباترین قسمت مسجد نصیرالملک، شبستان آن است که شیشه‌های رنگی دارد.
در واقع این ایوان مروارید است که از نظر معماری و طرح‌های به کار رفته، تماشایی‌ترین بخش مسجد نصیرالملک محسوب می‌شود. دلیل این نام گذاری تو رفتگی ایجاد شده در طاق های آن است؛ شاید برایتان جالب باشد بدانید حالت فرورفتگی صدف را که مروارید در آن قرار می گیرد، پن کاسه گویند.
شبستان شرقی (موزه اوقاف مسجد نصیرالملک)
از شبستان شرقی در تابستان و هوای گرم استفاده می شود؛ چراکه در معرض نور خورشید قرار ندارد.
سقف این شبستان کاشی کاری شده و 7 ستون عاری از نقش و نگار وزن آن را به دوش می کشد. اکنون این بخش از مسجد نصیرالملک به موزه اوقاف تبدیل شده است. پشت شبستان شرقی مسجد نصیرالملک، دری وجود دارد که به گاو چاه باز می‌شود.
ایوان جنوبی
ایوان جنوبی کاربرد خاصی ندارد و تنها برای قرینه سازی با ایوان شمالی ایجاد شده است. این طاق نما ارتفاعی کمتر از طاق مروارید دارد.
تمام سطح بیرونی و داخلی ایوان جنوبی مسجد نصیرالملک مانند ایوان شمالی به کاشی کاری و مقرنس کاری مزین شده است. دو گلدسته ای که بر فراز ایوان جنوبی وجود دارد، وجه تمایز بین ایوان شمالی و جنوبی را ایجاد می کنند.
گاو چاه
در گذشته برای آب کشیدن از چاه، از گاو یا حیوانات دیگر کمک می‌گرفتند. چاه مسجد نصیرالملک از قدیم الایام به جای مانده است. گاو چاه محل نگهداری حیواناتی بوده که از چاه آب می‌کشیدند. آب چاه وارد حوضچه مسجد نصیرالملک می‌شد و سپس از فواره داخل حیاط مسجد فوران می‌کرد.
امامزاده زنجیری
امامزاده سید جلال الدین که از نوادگان امام سجاد است، به امامزاده زنجیری شهرت دارد. آرامگاه او در شمال شرقی مسجد نصیرالملک در حیاط کوچکی قرار گرفته است. بنای امامزاده زنجیری را در دوران صفوی ساخته‌اند. اگرچه برخی از تزئین های امامزاده زنجیری در دوره زندیه و قاجار انجام گرفته است.
عروس بنا، شبستان غربی
تماشایی‌ترین قسمت مسجد نصیرالملک، شبستان غربی یا شبستان تابستانه آن است. شبستان غربی مسجد نصیرالملک یکی از زیباترین شبستان‌های مساجد ایران به شمار می‌رود. در این قسمت، از سنگ گندمک استفاده شده است و در سنگ تراشی و تزیین آن الگوبرداری از مسجد وکیل شیراز به چشم می خورد.
طاق و دیوارهای شبستان غربی با کاشی‌کاری‌های زیبا مزین شده و کف مسجد پوشیده از کاشی‌های فیروزه‌ای و نمای آن نیز آجری است. روی سقف نیز نقش گل و بوته، نقوش اسلیمی و آیات قرآنی به خط ثلث عالی به چشم می‌خورد.
ستون‌های شبستان غربی مسجد نصیرالملک دو ردیف شش‌تایی هستند که تعدادشان یادآور دوازده امام است. مارپیچ‌های روی ستون‌ها همیشه توجه توریست‌ها را جلب می‌کنند. بین این ستون‌های جذاب، هفت طاق چشمه‌ای قرار گرفته است که درمجموع، منظره ای دل چسب به وجود آورده‌اند.
در امتداد ستون های شبستان غربی، محراب مسجد به چشم می خورد. کف این محراب کمی پایین‌تر از سطح شبستان قرار دارد و با سنگ مرمر مفرش شده است. این همه زیبایی در مسجد نصیرالملک تکمیل نمی شود مگر با پرتو های نوری که از شیشه های رنگی زاییده شده و بر زمین فیروزه ای آرام گرفته اند.
چنانچه صبح زود مسیرتان به این بخش افتاد متوجه بازار داغ عکاسی در شبستان غربی مسجد نصیرالملک می شوید. چندی پیش عکاسی ژاپنی مطلبی را در توییتر پست کرده بود که خواندن آن خالی از لطف نیست:
این بنا برای آفتاب صبح ساخته شده است، پس بعد از ظهر را برای بازدید فراموش کنید. این مسجد چنان حیرت انگیز است که گویا از دنیای دیگری است. ممکن است با دیدن درخشش این نور احساس کنید دستانتان به طور طبیعی در نماز به حالت قنوت جمع می شوند. شاید سازندگان این مسجد می خواستند ایمان خود را از طریق نور صبح نشان دهند که از روی این شیشه ها می درخشد.
نظرهای کاربران را از همه جای دنیا درباره مسجد نصیرالملک بخوانید:
از جمله سایت های معروف و به نام گردشگری وبسایت تریپ ادوایزر است. در این سایت می توانید نظر بازدید کنندگان مسجد نصیر الملک را از سراسر دنیا بخوانید.
چند خط شعر و کپشن اینستاگرام برای علاقه مندان
1. آهنگ تند باران روی برگ های درخت، حیاط امام زاده خلوت و ساکت، آن هم درست کنار مسجد نصیرالملک پر از گردشگر.
2. آرامش ضریح و نور سبز، زیبایی غافلگیر کننده نقاشی های دیوار و شیشه های رنگی و مقابله آنها با آیینه کاری ها. رنگ آبی کاشی های دیوار و رنگ قرمز فرش های قدیمی.
3. جاکفشی ظریف و خالی و پارچه سفید و تمیزی که زیر آن پهن شده بود. گذشته از همه این ها؛ بوی باران بهاری که با بوی باران های دیگر فرق دارد و نور صبح بهار که با نور تمام اوقات دیگر فرق می کند. بعضی جاها هستند که آدم را به گذشته دوری که دقیقاً مطمئن نیستی کی و کجا اتفاق افتاده می برند، نصیرالملک و امامزاده زنجیری مطمئناً یکی از این جاها بود.
4. صبح نبود، عصر وقتی آفتاب آن طرف حیاط را روشن کرده بود، رسیدم. قرارم به دیدن شلوغی پررنگ و جذاب نبود. من می خواستم مسجد و معماری ببینم و دنبال حال خوب می گشتم.
5. در همان خلوتی که سه توریست جلوی در ایستاده بودند، یک مرد برای عکاسی می چرخید. دو دختر آن طرف عکاسی مدلینگ با چادر می کردند. نگاهم روی زنی ماند، از جلویش که رد شدم صورتش را ندیدم، بعداً هم نخواستم ببینم.
او حال خوب را دیده بود. من اما، میانه مسجد، مقابل محراب نشستم و غرق شدم. بی حواس به تمام دوربین هایی که سعی کردند دخترک وسط مسجد را طوری از کادرشان حذف کنند و نشد.
6. شیراز شهر بهارنارنج و باغ های دلگشاست، شهری زیبا و دیدنی که خاطره ای فراموش نشدنی می سازد.
بهترین ساعات بازدید از مسجد نصیرالملک شیراز چه زمانی است؟
معمولاً شش ماه دوم سال به دلیل زاویه تابش نور بهتر است . همچنین بهتر است بین ساعات 7تا10 صبح از این شاهکار معماری دیدن بفرمایید.
در چه روزهایی از سال مسجد نصیرالملک تعطیل است؟
اربعین، روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، ۲۱ رمضان شهادت امام علی ، ۲۸ صفر رحلت پیامبر ، ۱۴ خرداد رحلت امام خمینی ، ۲۵ شوال شهادت امام جعفر صادق
برای بازدید از مسجد نصیرالملک چه باید به همراه داشت؟
یک دوربین خوب، یک دل پر که در آن جا آرامَش کنی.
آدرس دقیق مسجد نصیرالملک شیراز به همراه مسیریابی به چه شکل است؟
مسجد نصیرالملک در محله گود عربان قرار دارد که در قدیم به محله اسحاق بیگ معروف بوده است. این محله در جنوب خیابان لطفعلی خان زند واقع شده است.
چگونه با مترو به مسجد نصیرالملک برویم:
با مترو خودتان را به ایستگاه ولی‌عصر واقع در خط 1 متروی شیراز برسانید. ادامه مسیر تا مسجد نصیرالملک شیراز حدود 1.5 کیلومتر است که می‌توانید آن را با تاکسی طی کنید.
چگونه با اتوبوس به مسجد نصیرالملک برویم:
سوار بر اتوبوس‌های خط پایانه ولی عصر - پایانه نمازی شوید و برای رسیدن به مسجد نصیرالملک در ایستگاه چهارراه مشیر پیاده شوید.
مکان های دیدنی نزدیک مسجد نصیرالملک شیراز کجاست؟
اگر اهل پیاده روی باشید، با یک ربع پیاده روی به بازار وکیل می رسید. می توانید به شاه چراغ شیراز نیز سری بزنید.
نزدیک ترین هتل به مسجد نصیرالملک شیراز کجاست؟
هتل نصیرالملک شیراز و هتل شیراز از نزدیک ترین هتل هایی محسوب می شوند که با مسجد نصیرالملک فاصله کمی دارند.
آدرس مسجد نصیرالملک شیراز:
فارس، شیراز، محله گود عربان، خیابان لطفعلی خان زند، کوچهٔ نصیرالملک
تلفن مجموعه مسجد نصیرالملک شیراز:
071-32241661
سخن پایانی
در پایان این مقاله توصیه می کنیم به چند خط نوشته و عکس بسنده نکنید و از نزدیک خود را به جادوی این بنا بسپارید که شنیدن کی بود مانند دیدن. آرامشی که در جای جای این مسجد جاری است درون شما شعر می گوید.
منبع: مجله تخصصی گردشگری هتل یار
مطالب مرتبط
جزیره کوشک
جزیره کوشک پشت یکی از بزرگترین سدهای استان خوزستان، سد شهید عباس پور بر روی رود کارون، واقع شده است. برای رفتن به این جزیره ...
روز شیراز | بزرگداشت شهر شعر و پایتخت فرهنگ ایران + جزئیات مراسم
معرفی 15 اردیبهشت، روز شیراز یا به عبارتی هفته شیراز، سالروز جشن و گرامی داشت شهر تاریخی شیراز با برنامه های ویژه در اماکن تاریخی همراه با عکس و آدرس
دیدنی های کاخ پاسارگاد ، میراثی گرانقدر از دوران پرشکوه هخامنشی
راهنمای جامع سفر به پاسارگاد - لیست مکان های دیدنی کاخ پاسارگاد به همراه عکس و مسیر های دسترسی
سوغاتی های متفاوت و ارزان ایرانی، برای گردشگران
اگر شما به دنبال سوغاتی های ایرانی منحصر به فرد و جذاب هستید، حتما این مقاله را بخوانید تا با سوغاتی های متفاوت و ارزان ایرانی، برای گردشگران، به ویژه گردشگران خارجی آشنا شوید. سوغاتی ارزان و متفاوت ایرانی، همراه با بخش گردشگری هتل یار...
همه چیز در مورد کویر مصر (روستای مصر) و راهنمای جامع کویرگردی
کویر مصر یکی از جاذبه های شهر اصفهان، در کنار جاذبه‌های تاریخی این شهر است که طرفداران خاص خود را دارد و سالانه گردشگران بسیاری را برای طبیعت گردی جذب می‌کند. در این بخش تلاش می کنیم راهنمایی جامع در مورد کویرگردی به ویژه در کویر مصر را پیش رویتان قرار دهیم تا با آگاهی کامل به این سفر شگفت‌انگیز بروید.
