در بین دو کوه از رشته کوه های زاگرس، در استان فارس، شهری کهن از دوران پرشکوه هخامنشیان به جای مانده است که کاخ پاسارگاد نامیده می شود. پاسارگاد از آب و هوای معتدل در تابستان و نسبتا سرد در زمستان برخوردار است. این شهر باستانی زیبایی های طبیعی و جاذبه های تاریخی متعدد دارد و به واسطه حضور آثار ارزشمندی نظیر آرامگاه کوروش بزرگ، تنگ بلاغی، تل تخت پاسارگاد، مجموعه سلطنتی و بسیار آثار شگرف دیگر همچون نگینی یکتا و بی نظیر در خاک ایران زمین می درخشد.
کاخ پاسارگاد شیراز، اولین پایتخت هخامنشیان، پرشکوه ترین حکومت تاریخ ایران بوده است. امروزه آثار کم اما بسیار با ارزشی از این شهر باستانی برجای مانده است که در شهرستان پاسارگاد و در دشت مرغاب واقع است. وسعت محوطه اصلی این مجموعه در حدود 60 هکتار بوده و برج سنگی، کاخ های سلطنتی، باغ شاهی، مسجد اتابکی و... در این مجموعه بزرگ قرار دارند. بزرگ ترین و تاریخی ترین اثر در بین این آثار تاریخی، مقبره پادشاه بزرگ، کوروش هخامنشی است که شهرت جهانی دارد.
تاریخچه پاسارگاد که به آن پاسارگاد کوروش نیز گفته می شود، به پیش از دوره هخامنشیان باز می گردد. به دلیل موقعیت جغرافیایی بسیار خوب این منطقه که در میان انبوهی از کوه ها قرار دارد، این منطقه حتی بعد از دوره هخامنشیان نیز برای حکومت ها یک منطقه مهم و استراتژیک به حساب می آمد.
با وجود اینکه مهم ترین بنای این مجموعه آرامگاه کوروش است اما این بنا تاریخی ترین اثر این مجموعه نیست و قدمت بعضی از آثار حتی به قبل از دوره به حکومت رسیدن هخامنشیان می رسد.
در ادامه به معرفی مهم ترین آثار برجای مانده از کاخ پاسارگاد پرداخته و دلیل ساخت هرکدام را بررسی خواهیم کرد.
از مهم ترین جاذبه های این مجموعه تاریخی، کاخ های باستانی و قدیمی است که جزء اهداف اصلی گردشگران در هنگام بازدید از پاسارگاد است.
در مکانی معروف به چهار باغ در مرکز پاسارگاد تعدادی بنای تاریخی به نام مجموعه سلطنتی پاسارگاد واقع شده است. تعدادی از کاخ های هخامنشیان با نام های کاخ دروازه، کاخ بارعام، کاخ پذیرایی کوروش،کاخ مسکونی کوروش و دیگر کاخ ها در این مجموعه قرار گرفته اند. معماری بیشتر این کاخ ها از سالن های ستون دار تشکیل شده است.
در ابتدا بهتر است به کلمه بارِعام بپردازیم. بار در این کلمه به معنی اجازه است و کلمه عام نیز به عموم مردم اشاره دارد. در گذشته شاه و درباریان در مواقعی از سال و به صورت برنامه ریزی شده به مردم اجازه می دادند که با وارد کاخ شده و با آنها صحبت کنند.
این کاخ که به بارعام نیز نامگذاری شده است، محل همین دیدارهای شاه یا درباریان با مردم عادی بوده است. البته شاه در این کاخ از مهمانان و مقامات شهرها و ولایات زیر پرچم حکومت هخامنشی نیز دیدار می کرد. برخی از آیین های ملی نیز در این کاخ برگزار میشد.
این کاخ یکی از جالب ترین مکان ها برای گردشگران است. با وجود گذشت حدود 2500 سال از حکومت هخامنشیان بالاخص کوروش بزرگ، سنگ نبشته هایی که در دیواره های این کاخ دیده می شود باعث نزدیکی هرچه بیشتر ما با دوران باشکوه ایران می شود. سنگ نبشته هایی که درآن کوروش خود را شاه هخامنشی نامیده و باعث حیرت ما در این نسل و پس از گذشت سال ها می شود.
کاخ اختصاصی محل زندگی کوروش و خانواده سلطنتی بوده و مکان بسیار خاصی محسوب می شود.
در ساخت این کاخ از سه نوع سنگ مرمر، آهکی سیاه و ماسه ای کبودرنگ استفاده شده است.
به جرأت می توان گفت که این بنا مشهور ترین اثر به جای مانده از این شهر تاریخی است. قدمت این اثر به حدود 2500 سال پیش باز میگردد. در سال 1820 میلادی با تحقیقاتی که بر روی این اثر انجام شد، مشخص شد که این مکان آرامگاه کوروش کبیر است. تا پیش از آن به عنوان آرامگاه مادر سلیمان از این بنا نام برده میشد. ظاهر کلی این بنا از سنگ آهک سفید ساخته شده است. ارتفاع آن 11 متر بوده و آرامگاه بر روی پلکانی با 6 سکو ساخته شده است.
اسکندر مقدونی که در حمله به ایران تخت جمشید را به آتش کشید، در مواجهه با مقبره کوروش کبیر، با نهایت احترام دستور داد که این آرامگاه تخریب نشده و بخش هایی از این مقبره که در جنگ آسیب دیده اند، مرمت شوند.
طبق گفته مورخان کوروش کبیر در جنگ با سکاها کشته شده و جسد مومیایی شده آن به این آرامگاه آورده شده است.
هرساله در تاریخ 7 آبان، روز بزرگداشت کوروش، مردم زیادی از نقاط مختلف جهان در پاسارگاد حضور یافته و به این پادشاه بزرگ ایرانی ادای احترام می کنند.
شروع ساخت این بنا در زمان حکومت کوروش بود اما با مرگ کوروش ساخت این بنا نیز متوقف شد. داریوش، سومین شاه هخامنشی دستور ادامه ساخت این بنا را صادر کرد. البته این بنا در زمان کوروش با هدف تبدیل شدن به ارگ پادشاهی ساخته شد اما داریوش از این ساختمان به عنوان دژ و گنج خانه استفاده کرد.
ثروت موجود در این گنج خانه حدود 200 سال بعد و با حمله اسکندر توسط مقدونی ها غارت شد.
این بنا حتی بعد از هخامنشیان نیز برای حکومت های بعد کاربرد داشت. سربازان مقدونی از این تل به عنوان دژ و پادگان استفاده می کردند. آثاری نیز از آن دوران در تخت سلیمان کشف شد که بسیار با ارزش و گرانبها بود. تعدادی از سکه های دوران سلوکیان در این بنا پیدا شد که امروزه در موزه نگه داری می شود.
برج سنگی در شمال منطقه پاسارگاد قرار گرفته و تا همین چند سال گذشته نیز کاوش هایی جهت یافتن کاربری اصلی این برج صورت گرفته است. امروزه تنها یک دیوار سنگی از این برج باقی مانده است. در گذشته این برج یک بنای چهارگوش سنگی دارای سقف بوده است.
این برج به زندان سلیمان هم معروف است. عده ای این برج را آرامگاه کمبوجیه، پسر کوروش می دانند. حتی تعدادی از باستان شناسان معتقد هستند که این مکان، آرامگاه کاسندان، همسر کوروش است.
این بنا شباهت بسیاری نیز به کعبه زرتشت در نقش رستم دارد که به همین دلیل گروهی باور دارند که این مکان در گذشته یک آتشکده یا محل نیایش انسان ها بوده است.
این جاذبه کهن که با نام تنگ بلاغی شناخته میشود از جالبترین قسمتهای جاذبه گردشگری کشور است که در قسمت جنوبی مجموعه باستانی پاسارگاد قرار گرفته است. رودخانه سیوند که با نامهای بلاغی، پلوار نیز معروف است از داخل این تنگه عبور کرده و فضایی چشم نواز،سرسبز با پوشش جنگلی و پوشیده از درختان پسته وحشی،بادام کوهی و درختان بنه بوجود آورده است.
این کاروانسرا در دوره حکومت آل مظفر ساخته شده است. آل مظفر یا مظفریان سلسله ای بودند که در قرن هشتم هجری بر ایران حکومت می کردند.
با توجه به این موضوع که در جاده شاهی عبور کاروان ها بسیار اتفاق می افتاد، حکومت تصمیم گرفت در نزدیکی آرامگاه کوروش کاروانسرایی را بنا کند. امروزه تنها دیوارهای این کاروانسرا باقی مانده است.
مسجد اتابکی در حدود 800 سال پیش و در زمان فرمانروایی اتابکان فارس ساخته شده است. این مسجد به بنای آرامگاه کوروش نزدیک بوده است.
از نکات جالب این مسجد این است که در دهه پنجاه و در زمان حکومت پهلوی، ستون ها و دروازه های این مسجد از مکان اصلی آن در محوطه جمع آوری و به محل کاخ اصلی انتقال داده شد.
این موضوع مورد انتقاد عده ای نیز قرار گرفت و با وجود وعده هایی جهت بازگرداندن ستون ها در دهه های بعدی، اتفاقی برای این مسجد تاریخی رخ نداده است.
اصل و ریشه معماری باغهای ایرانی از این باغ نشات میگیرند. این باغ ها به عنوان مادر باغ های ایرانی هم شناخته می شوند و در سال 2011 نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند.
در این بخش که آثار بسیار کمی هم از آن باقی مانده است، باغ شاهی به همراه هشت باغ دیگر قرار داشته اند که دارای کاخ ها، کوشک ها و جوهای روان آب بوده اند.
تقریبا در تمام فصول سال امکان بازدید از این مجموعه تاریخی وجود دارد اما گردشگران بیشتر فصل بهار را برای مسافرت به شیراز و دیدن مکان های تاریخی این شهر انتخاب می کنند. فضای فوق العاده شهر شیراز در فصل بهار و عطر حیرت انگیز نارنج و گلاب در جای جای شیراز هر انسانی را به وجد می آورد.
در فصول بهار و تابستان از ساعت 30 : 8 تا 30 : 19 و در فصول پاییز و زمستان از ساعت 30 : 8 تا 30 : 17 امکان بازدید از این مجموعه باستانی وجود دارد.
این بنای تاریخی در مسیر جاده اصفهان - شیراز، در فاصله حدود 82 کیلومتری تخت جمشید و 135 کیلومتری مرکز شهر شیراز قرار دارد. در طول مسیر اصفهان – شیراز ، در فاصله 21 کیلومتری سعادت شهر از طریق یک جاده فرعی به شهر تاریخی پاسارگاد شیراز خواهید رسید.
سفر به شیراز معمولا جزء بهترین تجربه های گردشگران و مسافران است. در این شهر علاوه بر آثار تاریخی ایران بزرگ، می توانید از جاذبه های مختلف شهر مانند آرامگاه ها، باغ ها و طبیعت بکر این شهر دیدن کنید.
وجود امکانات فوق العاده و خدمات رفاهی مناسب همراه با برگزاری تورهای گردشگری در طول سفر این امکان را به شما می دهد تا با خیالی آسوده تنها به بازدید از جاذبه های شهر پرداخته و بدون دغدغه شهر را تماشا کنید.
هتل چمران شیراز به عنوان هتل 5 ستاره و بزرگ ترین و مجلل ترین هتل شیراز، هر ساله میزبان گردشگران و توریست های زیادی است که از ایران و کشورهای خارجی برای دیدن جذابیت های شیراز به این شهر سفر می کنند.