مسجد النبی (ص)، از با شکوه ترین مساجد قزوین

بازدید: 0

تاریخ: 9 مهر 1397

مسجد النبی قزوین همانند مسجد جامع قزوین دارای شبستانی است که محل تجمع مردم این شهر به حساب می‌آید.

این بنای تاریخی که در ضلع جنوبی خیابان امام خمینی (ره) در راستای بازار قزوین واقع شده است ، علاوه بر اینکه هر آدینه نمازگزاران جمعه را پذیرا می‌باشد، هرساله میزبان بازدید هزاران گردشگر است.این مسجد با ۱۴ هزار مترمربع مساحت، از نظر گستردگی صحن و شبستان‌ها و شیوه معماری در نوع خود منحصر به فرد است.

یکی از شهرهای بزرگ ایران در باختر و مرکز استان و شهرستان قزوین است. این شهر در بلندای ۱٬۲۷۸ متری از سطح دریا واقع شده است. قزوین در زمان حکومت صفوی پایتخت ایران بوده است و به همین دلیل دارای اماکن و موزه‌های تاریخی بسیاری می‌باشد. قزوین از نظر تعداد اثر تاریخی رتبه نخست در ایران و سوم در جهان را دارد قزوین پایتخت بزرگ خوشنویسی ایران است و از جمله خوشنویسان معروف می‌توان به میرعماد قزوینی اشاره کرد.

این مسجد در کنار مجموعه بازار قزوین قرار دارد که از شور و هیجان مردمی خاصی در این راسته و بازار و مسجد را فرا می‌گیرد. با قدم زدن در این مجموعه زیبا علاوه بر حضور در این مسجد، از زنده بودن این بازار نیز بی‌نهایت لذت خواهید برد.

مسجدالنبی (ص) قزوین بر اساس منابع معتبر در زمان قاجار به فرمان فتحعلی شاه در محوطه وزیر یا چال وزیر که از موقوفات آقا جمال وزیر بوده بنا شده است. در دوره فتحعلی شاه، به افزایش ساخت و سازها، به خصوص در ابنیه مذهبی توجه گردیده، به گونه ای‌که چهار مسجد از پنج مسجد بزرگ شاهی در این دوره ساخته شده است. در این دوره ساخت مناره برای چند دهه متوقف گردید و سپس مجدداً در عصر ناصری آغاز می‌گردد. دوره قاجار عصر پرداختن به گسترش فضا در معماري است و ما تجلی آن را در ساخت تعدادی از بزرگ‌ترین مساجد ایران در این دوره شاهد هستیم، مسجدالنبی قزوین، ورودی‌های سه‌گانه اصلی، از دیگر مشخصه‌های این دوره محسوب می‌شود که این ویژگی پیش از دوره قاجار مشاهده نمی‌گردد.

مسجد دارای سه ورودی شمالی، غربی و شرقی است که هر یک به تناسب اهمیت، واجد سردر و ورودی اصلی بنا که در ضلع شمالی استقرار یافته دارای سردر باشکوهی است که پیش خان منتهی به خیابان امام را پس از گذشت از هشتی به صحن مسجد مرتبط می‌سازد.

سر در شمالی مسجد بسیار محتشم، مجلل و رفیع است و سرتاسر آن با کاشی‌های مینایی و اسلوبی بدیع تزیین شده و دارای کتیبه‌ای از کاشی لاجوردی به خط نستعلیق ممتاز به تاریخ ۱۲۰۲ هجری قمری است و به ایوانی می‌پیوندد که سطح زمین آن به شکل کثیرالاضلاع مخمس به مساحت ۸۲ متر بنا شده و بر بالای آن ماذنه بزرگی ساخته‌اند.

هنرمندان مسلمان سردر شمالی را چنان دلربا و استادانه با تزیینات کاشی‌کاری‌های لاجوردی، مقرنس و خطوط ممتاز نستعلیق و ثلث آراسته‌اند که هر بیننده‌ای را از این همه هنر و زیبایی به تحسین و شگفتی وامی‌دارد. صحن وسیع مسجد ابعادی در حدود ۸۷ در ۸۹ متر، حوض سنگی بزرگی را در وسط خود جای داده که این صحن از سمت شمال و جنوب به شبستان و از سمت شرق و غرب به رواق محدود می‌شود.

در دوره قاجار (فتحعلی شاه)، بیشترین حجم تزیینات مساجد را کاشی‌کاری به خود اختصاص داده که از کاشی‌های هفت رنگ، معقلی و در پوشش گنبد از کاشی خشتی) نره (جهت این منظور و از گچ‌بری صرفاً در ایجاد مقرنس‌های بخش ورودی) مسجدالنبی قزوین استفاده شده است.چهار ایوان مسجدالنبی (ص) با دو گوشواره در هر طرف به رواق‌های هشتگانه مسجد پیوسته و هر کدام با تزیینات کاشی مینایی و کتیبه‌های نفیس با خط ثلث، جلوه‌ای خاص به مسجد بخشیده‌اند.

کتیبه‌های ایوان‌های شرقی و غربی مزین به سوره مبارکهˈعم یتسائلون عن النبا العظیمˈ و کتیبه دو ایوان شمالی و جنوبی سوره مبارکهˈهل اتی علی الانسان حین من الدهرˈ را چون نقشی جاویدان در خود نگه داشته است. هر یک از رواق‌های شمالی و جنوبی دارای چهارطاق نما و رواق‌های شرقی و غربی دارای ۹ طاق‌نما هستند که هر شبستان با ۲۸ طاق کوچک با وسعت هر کدام ۱۶ مترمربع است و به فاصله شش متر از همدیگر، روی ۱۸ ستون استوارشده‌اند و هر یک از طاق نماها دارای ارسی سه چشمه که مشرف به حیاط وسیع مسجد است.

بر فراز مقصوره جنوبی، گنبد عظیم، زیبا و رفیعی با تزیینات کاشی هندسی و خطی، با قطر دهانه ۱۵ متر قرار دارد که این گنبد به صورت دو پوسته پیوسته ساخته شده و ارتفاع تیزه داخلی آن تا کف بنا ۲۰ متر و ارتفاع رأس خارجی آن تا کف حدود ۲۳ متر است. در جهت شمالی مقصوره مدخل ایوان است و در دیوار جنوبی محرابی است که ازاره اش از سنگ مرمر و با کاشی‌های مینایی رنگارنگ تزیین شده است.

در وسط هر یک از دیوارهای شرقی و غربی یک ارسی سه چشمه کار گذاشته شده و طرفین ارسی دو راهروی عریض احداث شده است که درهای آن مقصوره را به رواق‌های شبستان‌های طرفین اتصال می‌دهد. طول مقصوره ۱۵۰ متر و عرض آن ۱۴ و مساحت آن ۲۱۰ مترمربع است.